Μιχάλης Ττερλικκάς

Δισκογραφική έκδοση: «Των Γεννών τζ̆αι της Λαμπρής» – 1998

Θρησκευτικά τραούδκια τζ̆αι κάλαντα:

Τα θρησκευτικά τραούδκια της Κύπρου έχουσιν δκυο σημαντικές διαφορές που τα κάλαντα.

• Τα κάλαντα τραουδκιούνται που πόρταν σε πόρταν, ενώ τα θρησκευτικά τραούδκια, μέσα, για πόξω που την εκκλησ̆ιάν.

• Στα κάλαντα διούμεν φιλοδώρημαν (γεννήματα, γλυκά, αυκά, τυρκά, βλαούνες ή λεφτά), ενώ στα θρησκευτικά τραούδκια, όι.

Για την περίοδον της Λαμπρής, λοιπόν, το τραούδιν το Λαζάρου τζ̆αι το τραούδιν της Ανάστασης εν’ κάλαντα, ενώ ο θρήνος, ή το νεκάλημαν της Παναγίας τζ̆αι το τραγούδιν τ’ Άη Γιωρκού, θρησκευτικά τραούδκια.

Το τραγούδιν τ’ Άη Γιωρκού:

Τον Άην Γιώρκην τον τροπαιοφόρον γιορτάζουμεν τον στες 23 τ’ Απρίλλη. Άμαν η γιορτή ππέφτει πριν που το Πάσκαν της Λαμπρής, η γιορτή μεταφέρεται την Δευτέραν της Λαμπρής, γι’ αυτόν ονομάζεται τζ̆αι Λαμπροφόρος.

Η πιο γνωστή παραλλαγή του τραουδκιού τ’ Άη Γιωρκού εν’ τζ̆είνη που αναφέρεται στον Άην Γιώρκην που σκοτώννει τον δράκον (Δευτέρα ήτουν της καθαρής που κάμνουν την νομάδαν…).

Στο χωρκόν μου το Καπούτιν του Μόρφου τζ̆αι σε κάποια γειτονικά χωρκά ετραουδούσαμεν έναν άλλον τραούδιν τ’ Άη Γιωρκού. Λαλώ τραούδιν τζ̆αι όι παραλλαγήν γιατί η μελωδία τζ̆αι οι στίχοι εν’ έχουν καμιάν σχέσην με το γνωστόν τραούδιν με τον δράκον, αλλά ιστορούν το μαρτύριον του Άη Γιώρκη.

Το τραγούδιν εδημοσιεύτηκεν για πρώτην φοράν που τον μακαρίτην τον αρφόν μου Γεώργιο Τερλικκά στην επετηρίδαν του Γυμνασίου Μόρφου του σχολικού έτους 1962-63.

Όπως αναφέρει στο σχόλιον, «οι μαρτυρίες γερόντων συγχωριανών μας φτάνουν μέχρι κάποιον πατέρα Ιάκωβο που έζησε γύρω στο 1800 αλλά δεν γνωρίζουν αν ήτο δική του σύνθεση ή αν το αντέγραψε από παλαιότερους. Το τραγουδούσαν στη γιορτή του Αγίου Γεωργίου μετά την περιφορά της εικόνας, όταν ο κόσμο άρχιζε να προσκυνά, συνήθως στην είσοδο της εκκλησίας».

Το τραούδιν εδιασώθηκεν, τζ̆αι υπάρχει ακόμα, με την γραπτήν παράδοσην. Ήταν γραμμένον σε τετράδια τζ̆αι οι νεόττεροι αντιγράφαν το που τους παλιούς σε δικά τους τετράδια.

Στην Γιορτήν, λοιπόν, του Άη Γιώρκη, ύστερις που την λιτήν, εστήνναν την εικόναν του αγίου στην ειδικήν κτιστήν θέσην, δεξιά που την δυτικήν πόρταν της εκκλησ̆ιάς τζ̆’ ερέσσαν ένας – ένας οι χωρκανοί τζ̆’ επροσκυνούσαν. Την ώραν τζ̆είνην, τρεις, τέσσερεις αδρώποι, (σχεδόν πάντα οι ίδιοι) εστέκαν κάπου ψηλά, ο καθένας με το τετράδιον του τζ̆’ ετραουδούσαν το τραούδιν του Άη Γιωρκού με την σειράν. Ετραούδαν λλίον ο ένας, εσταμάταν τζ̆’ εσυνέχιζεν άλλος πάρακάτω.

Ο Κόσμος ούλλος επαρακολούθαν με απόλυτην προσήλωσην. Τα φριχτά βασανιστήρια που περιγράφει το τραούδιν τζ̆αι το θρηνώδες ύφος των τραουδιστών εκάμναν τον κόσμον τζ̆’ εκλαμουρίζετουν.

Η πρώτη δημοσίευση του τραουδκιού αποτελείται από 196 δεκαπεντασύλλαβους στίχους.

Το 1991 έκαμα μιαν αποσπασματικήν περίληψιν, επεριόρισα το στους 50 στίχους, για να προσαρμοστεί στες απαιτήσεις της δισκογραφίας τζ̆’ ηχογράφησα το με συνοδείαν βκιολιού τζ̆αι λαούτου. Εκυκλοφόρησεν στον πρώτον μου δίσκον βινυλίου με τίτλον: «Κυπραία Φωνή».

Υστερόττερα, που εγίνηκα πιο σοφός, όπως γινούμαστιν ούλλοι μας ώσπου περνούν τα γρόνια, εκατάλαβα ότι έκαμα λάθος που το ηχογράφησα με όργανα. Έτσι ηχογράφησα το ξανά το 1998, ακαπέλλα, τζ̆’ εκυκλοφόρησεν στην δισκογραφικήν έκδοσην: «Των Γεννών τζ̆αι της Λαμπρής».

Μιχάλης Ττερλικκάς

28 του Απρίλλη, 2016