Μιχάλης Ττερλικκάς – μουσική παρέα «Μούσα»

Δισκογραφική έκδοση: «Κυπραία Φωνή – Στ’ αγνάρκα των τζ̆αιρών» – 2002

Τον τζ̆αιρόν που εξεκίνησα να ασχολούμαι συστηματικά με την παραδοσιακήν μας μουσικήν, κατά το 1983, έξερα καμιάν εικοσαρκάν τραούδκια. Τζ̆είνα που έξερα που το χωρκόν μου το Καπούτιν τζ̆αι τα πκιο γνωστά του αείμνηστου Θ. Καλλίνικου. Κατά το 1982, έτυχεν να ακούσω που το ράδιον την «Μουζουρούν», που τες ηχογραφήσεις του Θ. Καλλίνικου. Ἀρεσεν μου πολλά. Όμως με έναν άκουσμαν εν εσυγκράτησα τζ̆αι πολλά πράματα. Mε την βοήθειαν κάποιου φίλου, ήβρα το ηχογραφημένον σε κασέτταν. Ήταν πολλή η χαρά μου. Έβαλα ομπρός δουλειάν τζ̆’ εβελόνιασα το.

Το 1983 που εγνώρισα τον αείμνηστον Γεώργιο Αβέρωφ, στο συγκρότημαν του αείμνηστου Μίκη του Σιακαλλή, όπως εξαναείπα, ό,τι έξερεν εμάθθαιννεν μου το τζ̆αι όσα έξερα εγιὠ ετραούδουν του τα, έπαιζεν τα στο βκιολίν τζ̆’ έτσι το ρεπερτόριον μας επόλλυνεν. Έναν που τα πρώτα τραούδκια που του ετραούδησα τζ̆’ έβκαλεν το στο κ̆ιολίν, ήταν η «Μουζουρού». Που τότε ετραουδούσαμεν το σε πολλές παραστάσεις που έκαμνεν το συγκρότημαν, στην Κύπρον τζ̆αι στο εξωτερικόν. Άρεσκεν του κόσμου πολλά. Τζ̆αι στους Κυπραίους τζ̆αι στους ξένους.

Στο Διεθνές Φολκλορικό Φεστιβάλ του Waynnesville στην Βόρειαν Καρολίναν, το 1988, η «Μουζουρού» ήταν το τραούδιν που ετραουδούσαμεν σε ούλλες τες παραστάσεις μα τζ̆αι σε ούλλες τες διασκεδάσεις που εκάμναμεν με τα άλλα συγκροτήματα, πο’ ούλλον τον κόσμον. Το τραούδιν γίνεται πολλά πιο καλόν άμαν στο ρεφραίν, τραουδούν πολλοί. Οι χορευτές μας, εν’ η αλήθκεια, εν τζ̆’ επολλοκαταφέρναν τα με την τραουδκιάν. Έτσι, τες πρώτες ημέρες επαιδεύκουμουν μανιχός μου. Στο φεστιβάλ είσ̆εν μιαν γυναικείαν χορωδίαν που την Ρωσσίαν. Καμιάν σαρανταρκάν κοπέλλες, ούλλες τους μια τζ̆αι μια! …Στην φωνήν, θέλω να πω. Έτυχεν, γιατί τζ̆αι που λαλείτε, τζ̆’ αρκέψαμεν να κάμνουμεν παρέαν με τες Ρωσσίδες τες καλοφωνάρησσες. Εν τζ̆’ εγρειαστήκαν πολλές πρόβες για να μάθουν να τραουδούν το ρεφραίν της «Μουζουρούς». Έτσι, όσον τζ̆αιρόν εμείναμεν στο Φεστιβάλ, όπου ήτουν να τραουδήσω την «Μουζουρούν», επίσημα για ανεπίσημα,  τζ̆’ ελάχχεννεν νά’ ταν τζ̆’ η χορωδία τους, είχα συνοδείαν μελωδικότατην. Είσ̆εν πολλήν πλάκαν, να ακούεις τες Ρωσσίδες να τραουδούν: «Τζ̆’ α Μουζουρού, χι!, Τζ̆’ α Μουζουρού, χου! Τζ̆’ α Μουζουρού του χι, χι, χι, του χου, χου, χου, του χα, χα, χα, τζ̆’ α μάνα μου»… 

Υστερόττερα, το 1996 επήαμεν με τον μακαρίτην τον Νίκον τον Σ̆ιαφκάλην στες Φιλιππίνες εκπροσωπώντας το Κυπριακό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου στην Παγκόσμιαν Ολυμπιακήν Σύνοδον για τον πολιτισμό των ιθαγενών (GICOS). Εκτός που τραούδκια που παρουσίασα ακαπέλα, έκαμα τζ̆αι εργαστήρια για τους μιτσ̆ούς που εζ̆ούσαν σε σκουπιδότοπον τζ̆’ επεριμάζεψαν τους. Έναν που τα τραούδκια που εμάθαν να τραουδούν το ρεφραίν, ήταν «η Μουζουρού». Εμείναν κατενθουσιασμένοι οι μιτσ̆οί, μα τζ̆’ εγιώ μιτά τους. 

Τζ̆αι λλία λόγια για την ιστορίαν του τραουδκιού. 

Ο Θ. Καλλίνικος εκατάγραψεν το, το 1949 που τον Γεώργιον Βορκά, που τα Λεύκαρα, 61 γρονών, τότε. Σε σημείωσην του στο βιβλίον «Κυπριακή Λαϊκή Μούσα», γράφει:

«Το Τραγούδι αυτό είναι πανάρχαιον, ως με διαβεβαίωσεν ο εκτελεστής του. Όταν επρόκειτο να το τραγουδήσουν, εδιέτασσαν τον βιολιστήν «παίξε μας την παπαθκιάν» και τότε όλοι οι συνδαιτημόνες το τραγουδούσαν μαζί και μάλιστα την φράσην χι ή χου την επρόφεραν με δύναμιν κτυπώντες συνάμα τα χέρια των»

Η αντικατάσταση της λέξης «παπαδκιά» με την λέξην «μουζουρού» έγινεν από τον Θ. Καλλίνικο. Στην ηχογράφηση μου για την δισκογραφικήν έκδοσην «Κυπραία Φωνή – στ’ αγνάρκα των τζ̆αιρών», το 2002, εδιατήρησα την αλλαγήν του Θ. Καλλίνικου με τον εξής συλλογισμόν: Τζ̆είνοι που το ετραουδούσαν, στα γρόνια τα παλιά, ετραουδούσαν το ζωντανά σε διασκεδάσεις. Εξέραν πκοιοί τους ακούαν. Έτσι αποφασίζαν που τζ̆αι πότε να το τραουδήσουν. Ας πούμεν, έθθα το ’τραουδούσαν ομπρός ’πού τον παπάν, για ’πού την παπαδκιάν. Με την δισκογράφησην όμως, το τραούδιν μεταδίδεται στον αέραν τζ̆αι μπορεί να ακουστεί παντού τζ̆αι που οποιονδήποτε. 

Μιχάλης Ττερλικκάς

10 του Γεννάρη, 2017